Dünya ile iletişimimizi sağlayan Lahdo Sineması 1969 yılında İdil'de kuruldu. 1982'de kapısına kilit vuruldu bir daha açılmadı. İşletmecisi Lahdo Sağur olduğu için ismi ile telafuz ediliyordu. İdil toplumunda iletişim aracı olarak Lahdo Sineması başta olmak üzere, bir kaç televizyon ve radyo araçları vardı. Baran otobüsün muavini, Mektup, Niyazi Bilgin, Kerim Kopar, İbarahim Sağur, Abdurrahmane Din, Yakup Baydar gibi şahsiyetler toplumda iletişim aracı konumunda kişilerdi. İdil halkı bu iletişim araçların üzerinde dünyayla irtibat kurarak işini görüyorlardı, yaşama hazırlandıkları gibi, zamanda geçiriyorlardı. Bu kişilerin göstermiş olduğu hizmetler, yaptığı yardımlar insanlar tarafından ilgiyle takip ediliyordu. İdil'de yoğun nufüsa sahip olarak yaşayan Süryanilerin kulakları sosyal gelişimlere açık bir milleti. Yenilikleri takip ederek iş kurmaları ile dikkat çekiyorlardı. Kurulan iletişim sayesinde, gelişen kişilikler Kerim Usta, Lahdo Sağur İdil'de sinema sektörünü kurarlar. Sinemanın kurulduğu alanlar şimdiki Polis lokalin yeri, İdil haber gazetesinin arka tarafında bulunan köşe, sinemanın giriş kapısıydı. Polis lokalin yeri yazlık Sinemaydı, Kerim Usta işletiyordu. İlerleyen yıllarda ise İdil haberin arkasında bulunan yer ise İdil'in ilk kıraathanesiydi, Sağur ailesine aitti. Kahveyi bozan Sağur ailesi Sinemaya uygun yapı inşaa ederek işe başladılar. Alt katta kışlık sinema, üst kısım ise yazlık sinemaydı. Sinema ilçe halkı tarafında Lahdo Sineması olarak biliniyordu. Lahdo Sağur, İbrahim Sağur'un amcasıydı. Sinemayı o işletiyordu. Lahdo Sinema'sının 
kapasitesi 250 kişilkti, doluluk oranı filmlere göre değişiyordu. Filmlerin afişleri tahta panolara asılırdı, tahta pano direğe insan elli yetişmeyecek şekilde asılırdı. İnsanlar afişleri yırttığı işin önlem bu şekilde alınmıştı. İkincisi, duyuru için ise tahta panoyu iki genç taşıyarak mahalle sokaklarında dolaştırırlardı. Filmin isimini, artistin ismini bağırarak duyururlardı. Gençler bu yaptığı işler karşılığında filmleri bedeva izlerlerdi. Bayanlar filme göre sinemaya giderlerdi. Daha çok aşk ve sanatçı filmlerini takip eden bayanlar sinemanın en arkalarında yer alarak filmleri izlerlerdi. Sinema da bayanların ayrı yeri mevcuttu. Sılo Çabuka Sinemada gösterime giren bütün filmleri izlerdi. Film giriş ücreti değişmesine rağmen o hep 1 Lira vererek izlerdi. Sinemanın oluşu, Sinema da izlenen filmlerin etkisi İdil toplumunun üzerinde büyük tesiri vardı. İdil'liler Filmlerden, dövüşü, aşkı, giyimi, kuşamı, aşk sözleri, kavga sözleri, iletişimi, modayı, meslekleri hepsini sinemada görerek tanıyorlardı. İdil'in sokaklarında gördükleri hareketlerin taklidini yaparak paslaşıyorlardı. Lahdo'nun Yazlık Sinemasında Filminin sesini Hopörlerden dışarıya veriliyordu. Sinema Camiye yakındı. Sofiye Enişke Namaza erken giden cemaat ehliydi. Hopörleden gelen önemli sözler dikkatini çektiği için bir türlü namazı doğru dürüst kılamıyormuş. Sofi, namaz ile sinema sesi arasında yaşadığı gelgitlerden dolayı dakikalarca ibadet ediyormuş. Sofinin bu durumunu İdil'de bilmeyen yoktu. Bir Film en fazla İki gün oynatılıyordu. Filmler, Diyarbakır, Adana'dan aliminyüm kapların içinde geliyordu. Cizreli Hasan Usta Makinistti, Filmleri kurar, işler akşama hazırlardı. Hasan usta Abdurrahmane Dine sırf ona küfür etsin diye "Banka şeviti" diyordu. Küfürünü alan Hasan usta keyifle işe koyulurdu. Sinemayı akşam filmine hazırlarken, kesilmiş filmleri toplayıp Tabura veriyordu. Tabur sineması kesilmiş filmlerden Film oynatarak sinema işini yapıyordu. Bir nevi Sinemalar arası yardımlaşma örneği sergileniyordu. 
Gençlerin gözleri Lahdo Sinemasında İbrahim Sağur'u arardı. Sinemanın girişinde bir masa bulunurdu. Lahdo Sağur oturunca risk çok fazlaydı. İbrahim Sağur oturunca umut vardı. İbrahim Sağur filmin bitimine 15 dakika kala gençleri bedeva film izlemeye alması müthiş bir hareketti. Gençler bu dakikayı çok severdi. Bu hareket Sinema işinin zekat işi sayılırdı. 
İBRAHİM SAĞUR
İdil'in önemli gençleri arasında yer alan İbrahim Sağur, Hezex'te Üniversite okuyan gençlerden biriydi. Dicle Üniversitesi Eğitim Ensititüsü Dil Coğrafya Bölümü Tarih Öğretmenliğini okudu. Genç yaşalarında olgunluğu ile bilinen bir insandı. Yakışıklı, düzgün Türkçe, Kürtçe dilleri konuşan Süryani hemşehrimizdi. Toplumsal sorunlara duyarlı olmasın dan dolayı A. Kerim Savaş, Abdurrahman Zengin'in arkadaşları arasındaydı. Diyarbakır'da üniversite okuyordu, eğitimin dışındaki zamanlarda İdil'de iş hayatında amcasına yardım ederdi. Değirmen, Sinema sektöründe vatandaşlara sahip çıkmayı ihmal etmezdi. İnsani davranışlar sergileyerek gençlere yardımcı olması yönü iletişimlerde öne çıkıyordu. Değirmende, Buğday öğütürken köyülülerden mutlaka bir teneke es geçerdi. Değirmene gelenlerin ihtiyaçlarını giderirdi. Yemek, su ihtiyaçlarında yardımcı olurdu. Eğitimci, devrimci olması bu şekilde davranmasına büyük etkendi. Öğretmenlik ataması olmayınca dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e mektup yazar. Mektubuna cevap gelir. Ankara'ya gider. Uğraş verir. Süryani kadim mensubu olduğu için ataması yapılmaz. İdil'e geri döner. Sosyal hayatına devam eder. 1982'de İsviçre'ye göç eder, bu ülkede yaşamına devam ederek İdil'den ayrılır. 
KERİM KOPER
Kerim Usta olarak tanınır, İdil toplumunda bu isimle bilinirdi. Kerim Usta toplumun Ceosuy'du yaşadığı dönemde. Terzi dükkanı vardı. Takım elbiseler dikerdi. İdil Spor'u kuran ve İlk kulüp başkanlığı yapan kişi Kerim Ustadır. Kerim Usta İdil'i, İnsanlara yardım etmeyi seven bir kişi olması nedeniyle İlçe Kaymakamı başta olmak üzere burokrasi ile iletişimi vardı. Bu iletişimi sayesinde köylülere, insanlara yardımcı olduğu ifade ediliyordu. Cumhuriyetçi Güven partisi ilçe başkanlığı yaptığı dönemlerde İdil'e çok katkısı olduğu söyleniyor.
Toplumda bulunan zeki insanlar baharda açılan çiçekler gibidir. Yaptığı işle çiçek gibi sevgi kazanarak insanların ilgisini çeker, unutulmazlar arasına girer ve tarih olur. Bu davranış insan ilişkilerinde iletişim olarak ele alınır. Bizde, bir dönemin bir yanını, Sinema sektörünün İdil toplumunun gelişimi üzerindeki etkilerini hatırlatmak için yazdık. Sinema, Abdurrahmane Din, Spor, İdil'in gelişim süreçlerinde önemli değerlerdi. Bu değerlerde bir çok anın mevcut olduğunu bilmeyen yoktur, bilenler yorumlara bildiklerini yazabillirler...