Mardin Artuklu Üniversitesi’nde “Çözüm süreci” döneminde kurulan ‘Yaşayan Diller Enstitüsü’ siyasi konjoktüre göre dönüşüm yaşadı. O yıllarda her ne kadar Kürtçe eğitim için bölüm kurma amacıyla yola çıkılsa da YÖK’ten enstitü için izin alındı. 2009 yılında eğitime başlayan enstitüde sonraki yıllarda Süryanice ve Arapça yüksek lisans dalları açıldı. Zaman içerisinde Kürtçe geri planda kaldı, arapça ise popüler hale geldi. Üniversite senatosu son toplantıda Enstitü’nün kapatılması kararı aldı ve karar YÖK’e gönderildi.
2009 yılında kurulan enstitüde tezli ve tezsiz yüksek lisans çalışmasına olanak tanınıyor. Öğretime başladığı günden bugüne 70’i tezli, 699’u ise tezsiz yüksek lisans çalışmasına olanak tanındı. Her ne kadar Kürtçe eğitim amacı ile yola çıkılmış olsa da adı Kürt Enstitüsü değil ‘Yaşayan Diller Enstitüsü’ olarak belirlendi. İlerleyen yıllarda Kürt Dili ve Kültürü anabilim dalına Süryani Dili ve Kültürü ile Arap Dili ve Kültürü anabilim dalları eklendi.
2016 – 2017
Tezli
- Kürt Dili ve Kültürü (Kurmancî) 15
- Kürt Dili ve Kültürü (Kurmancî) 5
- Süryani Dili ve Kültürü 8
- Süryani Dili ve Kültürü 2 (Yabancı uyruklu)
Tezsiz
- Kürtçe Öğretmenliği Kürt Dili ve Kültürü (Kurmancî) 30
2017 – 2018
Tezli
- Kürt Dili ve Kültürü (Kurmanci lehçesi) 6
- Kürt Dili ve Kültürü (Zazaki lehçesi) 3
- Kürt Dili ve Kültürü 3 (Yabancı)
- Süryani Dili ve Kültürü 5
Tezsiz
- Kürtçe Öğretmenliği Kürt Dili ve Kültürü (Kurmanci lehçesi) 50
2018 – 2019
- Arap Dili ve Kültürü 10
- Arap Dili ve Kültürü 10 (yabancı uyruklu)
Tezsiz
- Kürt Dili ve Kültürü (Kurmancî) 50
- Kürt Dili ve Kültürü (Zazakî) 20
2019 – 2020
Tezli
- Kürt Dili ve Kültürü 17
- Kürt Dili ve Kültürü (Yabancı Uyruklu ) 3
- Arap Dili ve Kültürü 12
- Arap Dili ve Kültürü (Yabancı Uyruklu ) 20
- Süryani Dili ve Kültürü 8
Tezsiz
- Kürt Dili ve Kültürü (Kurmancî) 30
- Kürt Dili ve Kültürü (Zazakî) 15
Yıllar içinde Kürtçe için ayrılan kontenjanda düşüş yaşanırken özellikle Arapça eğitim için kontenjan hızla arttı. Ama geçtiğimiz günlerde Üniversite senatosu ilginç bir karara imza attı. Senatoda yapılan oylama ile , 17 kabul ve 7 ret oyu ile ‘Türkiye’de Yaşayan Diller Enstitüsü’nü kapatma kararı alındı. Kapatma kararına ilişkin bilgiyi Kürt şair, yazar ve akademisyen Selim Temo sosyal medyadan paylaştı.
Karar YÖK’e gönderildi ve onaylandığı taktirde enstitü kapanacak. 2019-2020 yılı için öğrenci alma duyurusu yapan enstitünün akibeti şimdilik belirsiz.
